Michail Sjisjkin

voor uw en onze vrijheid

“Deze oorlog is niet nu maar in 2014 begonnen. De westerse wereld wou dit niet begrijpen en deed alsof er niets vreselijks aan de hand was. Al deze jaren heb ik geprobeerd om in mijn optredens en publicaties aan de mensen hier duidelijk te maken wie Poetin is. Zonder resultaat. Nu heeft Poetin zelf hun dat allemaal duidelijk gemaakt.

Ik ben een Rus. Namens mijn volk, mijn land, namens mij begaat Poetin monsterlijke misdaden. Poetin is Rusland niet. Rusland voelt pijn en schaamte. Namens mijn Rusland en mijn volk vraag ik de Oekraïners om vergeving. En ik begrijp dat alles wat daar wordt uitgespookt onvergeeflijk is.

Na elke publicatie van mijn artikelen in de Zwitserse pers kwamen er bij de redactie verontwaardigde brieven binnen van de Russische ambassade in Bern. Nu doen ze er het zwijgen toe. Misschien zijn ze hun koffers aan het pakken en zijn ze een aanvraag voor politiek asiel aan het schrijven?

Ik wil terug naar Rusland kunnen gaan. Maar naar wat voor Rusland? In Poetins Rusland is het onmogelijk te ademen – de stank van de politielaars is er te hevig. Ik zal teruggaan naar mijn land, waarover ik in een open brief heb geschreven, toen ik weigerde Poetins Rusland te representeren bij internationale boekenbeurzen, al in 2013, nog vóór de annexatie van de Krim en het begin van deze oorlog tegen Oekraïne: “Ik wil en zal een ander Rusland, mijn Rusland representeren, een land bevrijd van onrechtmatige heersers, een land met een staatsstructuur die niet het recht op corruptie maar de rechten van het individu beschermt, een land met vrije massamedia, vrije verkiezingen en vrije mensen.”

De uitingsvrijheid is in Rusland al eerder, al vóór de komst van internet beknot, maar nu doet de militaire censuur er nog een schepje bovenop. De autoriteiten hebben verklaard dat alle kritische uitingen aan het adres van Rusland en haar oorlog beschouwd zullen worden als verraad en gestraft zullen worden volgens de wetten van oorlogstijd.

Wat kan een schrijver doen? Alleen datgene wat hij kan – zijn stem verheffen. Zwijgen betekent de agressor steunen. In de negentiende eeuw vochten de Polen tegen het Russische tsarisme “voor uw en onze vrijheid”, Nu vechten de Oekraïners met Poetins leger voor uw en onze vrijheid. Zij verdedigen niet alleen hun menselijke waardigheid maar de waardigheid van de hele mensheid. Oekraïne verdedigt op dit moment onze vrijheid en onze waardigheid. Wij moeten haar helpen met alles wat in ons vermogen ligt.

De misdaad van het regime is ook hierin gelegen dat er een schandvlek op het hele land is gevallen. Rusland wordt nu niet met Russische literatuur en muziek geassocieerd maar met gebombardeerde kinderen. Poetins misdaad bestaat hierin dat hij de mensen met haat heeft vergiftigd. Op een dag is Poetin er niet meer, maar de pijn en de haat kunnen nog lang voortduren. En alleen de kunst, de literatuur, de cultuur zullen ertoe kunnen bijdragen dit trauma te overwinnen. De dictator zal vroeg of laat zijn abjecte, nietswaardige bestaan beëindigen, maar de cultuur gaat door – zo is het altijd geweest, en zo zal het ook na Poetin zijn. De literatuur moet niet over Poetin gaan, de literatuur moet de oorlog niet duiden. De oorlog valt niet te duiden: waarom bevelen mensen volk A om volk B te vermoorden? Literatuur is het tegenovergestelde van oorlog. Echte literatuur gaat altijd over de menselijke behoefte aan liefde, maar niet aan haat.

Wat staat ons te wachten? In het beste geval zal er geen nucleaire oorlog komen. We hopen vurig dat de maniak geen toegang krijgt tot de rode knop of dat een van zijn ondergeschikten dit laatste bevel niet zal uitvoeren. Maar het lijkt erop dat dit het enige goede is dat ons te wachten staat. De Russische Federatie zal na Poetin niet langer op de kaart te vinden zijn. Het proces van het uiteenvallen van het imperium zal doorgaan. Het Tsjetsjeense streven naar onafhankelijkheid zal navolging vinden bij andere volkeren en regionen. Er zal een machtsstrijd ontstaan. De bevolking zal niet in chaos willen leven – de behoefte aan een sterke man zal zich opnieuw doen gevoelen. Zelfs bij de meest vrije verkiezingen – zo die er al komen – zal er een nieuwe dictator aan de macht komen. En het Westen zal hem steunen, omdat hij de controle over het rode knopje zal beloven. En wie weet, kan daarna alles zich opnieuw herhalen.”

[за вашу и нашу свободу

«Эта война началась не сейчас, а в 2014 году. Западный мир не хотел этого понимать и делал вид, что ничего страшного не происходит. Все эти годы я пытался в моих выступлениях и публикациях объяснить людям здесь, кто такой Путин. У меня не получалось. Вот теперь Путин сам им все объяснил.
Я – русский. От имени моего народа, моей страны, от моего имени Путин совершает чудовищные преступления. Путин – это не Россия. Россия испытывает боль и стыд. От имени моей России и моего народа я прошу прощения у украинцев. И я понимаю, что все, что там творится, невозможно простить.

После каждой публикации моих статей в швейцарской прессе, в редакции приходили возмущенные письма из российского посольства в Берне. Теперь они молчат. Может, пакуют чемоданы и пишут заявление о предоставлении политического убежища?

Я хочу вернуться в Россию. Но в какую? В путинской России невозможно дышать – слишком сильна вонь от полицейского сапога. Я вернусь в мою страну, о которой писал в открытом письме, когда отказался представлять путинскую Россию на международных книжных ярмарках еще в 2013 году – до аннексии Крыма и начала этой войны против Украины: «Я хочу и буду представлять другую, мою Россию, страну, освобожденную от самозванцев, страну с государственной структурой, защищающей не право на коррупцию, а права личности, страну со свободными СМИ, свободными выборами и свободными людьми.»

Пространство свободного высказывания в России уже раньше сократилось до интернета, но теперь и здесь действует военная цензура. Власти объявили, что все критические высказывания в адрес России и ее войны будут расцениваться как предательство и наказываться по законам военного времени.

Что может сделать писатель? Только то, что он может – говорить внятно. Молчать – значит поддерживать агрессора. В 19 веке восставшие поляки сражались против русского царизма «за вашу и нашу свободу». Теперь украинцы сражаются с путинской армией за вашу и нашу свободу. Они защищают не только свое человеческое достоинство, но достоинство всего человечества. Украина сейчас защищает нашу свободу и наше достоинство. Мы должны ей помочь всем, чем только можно.

Преступление режима еще и в том, что пятно позора пало на всю страну. Россия теперь ассоциируется не с русской литературой и музыкой, а с детьми под бомбами. Преступление Путина в том, что он отравил людей ненавистью. Путин уйдет, но боль и ненависть могут оставаться в душах долго. И только искусство, литература, культура смогут помочь преодолеть эту травму. Диктатор рано или поздно заканчивает свою подлую никчемную жизнь, а культура продолжается – так было всегда, и так будет после Путина. Литература не должна быть о Путине, литература не должна объяснять войну. Войну объяснить невозможно: почему люди отдают приказ одному народу убивать другой? Литература – это то, что противостоит войне. Настоящая литература всегда о потребности человека в любви, а не в ненависти.
Что нас ждет? В лучшем случае не будет ядерной войны. Очень хочется верить, что безумца не допустят до красной кнопки или что какой-то из его подчиненных не выполнит этот последний приказ. Но это, похоже, единственное хорошее в том, что нас ожидает. Российская Федерация как страна после Путина перестанет существовать на карте. Процесс распада империи продолжится. Уходу Чечни в независимость последуют другие народы и регионы. Начнется борьба за власть. Жить в хаосе населению не захочется – опять усилится потребность в твердой руке. Даже на самых свободных выборах – если такие случатся – к власти придет новый диктатор. И Запад его поддержит, потому что тот пообещает контроль за красной кнопкой. И кто знает, потом снова все может повториться.»]

Michail Sjisjkin, schrijver // Facebook

[Vertaald door Gerard Kruisman]

Advertentie